آبان ۱۶, ۱۳۹۳ دستهبندی نشده ۰
میهمانان همایش
به یاری خداوند و با حضور میهمانان برجسته ایرانی و عرب، مرحله نهایی همایش ادبیات معاصر الجزایر در روزهای ۱۴ و ۱۵ مهر ماه برگزار گردید. اسامی میهمانان خارجی عبارت بود از:
۱٫ دکتر واسینی الأعرج: رمان نویس بزرگ الجزایر و استاد دانشگاه سوربون فرانسه و الجزایر
۲٫ دکتر رزان ابراهیم: استاد دانشگاه پترا، واسینی شناس از اردن
۳٫ خانم جمیله بوپاشا: بزرگ زن انقلابی الجزایر
۴٫ خانم زفیرا یاسف سعدی : هنرمند نقاش و فرزند انقلابی بزرگ الجزایر، یوسف سعدی
۵٫ دکتر عبدالغنی خشه: شاعر و استاد دانشگاه قالمه
۶٫ دکتر عثمان بدری: استاد دانشگاه الجزایر۲
۷٫ دکتر طارق ثابت: استاد دانشگاه باتنه
۸٫ دکتر رشید کوراد: استاد دانشگاه الجزایر۲ و معاون رئیس دانشکده الجزایر
۹٫ دکتر وحید بن بوعزیز: استاد دانشگاه الجزایر۲ و سردبیر مجله ادبیات الجزایر
برنامه های همایش
همایش ادبیات معاصر الجزایر در ساعت ۱۴ روز دوشنبه ۱۴/۷/۹۳ آغاز شد. در مراسم افتتاحیه دکتر محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه شهید بهشتی و رئیس همایش، جناب آقای ابراهیمی، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، آقای سفیان میمونی، سفیر الجزایر در تهران، خانم جمیله بوپاشا و دکتر عبدالغنی خشه (به نمایندگی از میهمانان خارجی) سخنرانی کردند و دبیران علمی و اجرایی همایش، دکتر حجت رسولی و دکتر شکوه حسینی به ارائه گزارش پرداختند.
سخنران ویژه این جلسه، سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در الجزایر، دکتر محمود محمدی بود که درباره الجزایر و انقلابهای عربی به ایراد سخنرانی پرداخت.
نشست ويژه : زبان، ادبیات و جهانی شدن
هدف از برگزاری این میزگرد که با همکاری مرکز ملی مطالعات جهانی شدن برپا شد، بررسی دیدگاههای مختلف در این زمینه بود که زبان و ادبیات تا چه اندازه میتواند هویت ملی یا قومی را در مقابل چالشهای استعمار به طور عام و موضوع جهانی شدن به طور خاص حفظ نماید و یا از نگاهی دیگر، آیا پدیده جهانی شدن برای کشورهای اسلامی و شرقی بایستی مخاطرهای چالش برانگیز به شمار آید یا میتوان از آن به عنوان یک فرصت نیز استفاده نمود و در این میان نقش زبان و ادبیات چیست؟
این میزگرد با ریاست جناب آقای دکتر محمد علی آذرشب (استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران) و با حضور دکتر واسینی الأعرج (استاد دانشگاه سوربن)، دکتر محمد رضا دهشیری (استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و معاون آموزشی پژوهشی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن)، دکتر علی مهدی زیتون (استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بیروت)، دکتر منصور بخت (استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی) و دکتر عثمان بدری (استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه الجزایر) و سرکار خانم دکتر داوری (استاد گروه زبانشناسی دانشگاه شهید بهشتی) برگزار گردید.
برنامه روز دوشنبه با ضیافت شام رئیس دانشگاه شهید بهشتی پایان یافت.
روز سهشنبه ۱۵/۷/۱۳۹۳ به طور ویژه و در چهار جلسه به ادبیات معاصر الجزایر اختصاص یافت.
اولین نشست درباره شعر معاصر الجزایر بود که با ریاست سرکار خانم دکتر رجاء ابوعلی، استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی و سخنرانی دکتر عبدالغنی خشه (شاعر و استاد دانشگاه ۸ می ۱۹۴۵قالمه) آغاز شد. وی درباره وضعیت کنونی شعر الجزایر و چگونگی ارتباط میان شاعر الجزایری با رویدادهای اجتماعی و نیز جریانهای نوظهور ادبی در راستای مدرنیته و به وجود آمدن فضاهای ارتباطی جدید با مخاطب به ایراد سخن پرداخت.
پس از آن، مقالات پذیرفته شده در زمینه شعر معاصر الجزایر به ترتیب زیر ارائه گردید:
نقد فرمالیستی اشعار سید حسن حسینی و عبدالغنی خشه
دکتر شکوه حسینی، استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی
شعر معاصر الجزایر؛ ساختارهای شعر نو
دکتر طارق ثابت استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه باتنه الجزائر
سمبوليسم «شب» در شعر مفدی زکريا و قيصر امين پور
خانم صديقه اسدی مجره دانشجوی رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان
رویکرد تاریخی زیبایی شناختی در شعر معاصر الجزایر؛ بررسی شعر انقلابی عزالدین میهوبی
دکتر رشيد شعلال، استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ۸ می ۱۹۴۵ قالمه الجزاير
قالب ، زبان و مضمون شعری در ادبیات کودک دو کشور ایران و الجزایر
دکتر مریم جلالی، استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
نشست دوم درباره نقش زبان و هنر در فرهنگ معاصر الجزایر بود که با ریاست دکتر بهمن نامور مطلق، دانشیار گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه شهید بهشتی و با حضور دکتر رشید کوراد (معاون دانشکده ادبیات و زبانهای شرقی دانشگاه الجزایر)، دکتر وحید بن بوعزیز (استاد ادبیات تطبیقی و سردبیر مجله دانشکده ادبیات دانشگاه الجزایر) و خانم زفیرا یاسف سعدی (هنرمند و رئیس بنیاد فرهنگی زفیرا در الجزایر) برگزار گردید.
ابتدا خانم زفیرا درباره تجربه تولید فیلم معروف نبرد الجزایر که کار مشترک الجزایر و ایتالیا بود و با بازیگری و کارگردانی پدر مجاهد ایشان یوسف سعدی ساخته شده بود، سخنرانی کرد و اسلایدهایی را از روند تولید فیلم به نمایش گذاشت. این فیلم در جشنوارههای بزرگی همچون ونیز و کن موفق به دریافت جایزه شده بود. ایشان همچنین از تجربه معنوی خود در ترسیم اسماء الله (که تابلوهای آن در حاشیه همایش به نمایش گذارده شد) سخن گفت.
در ادامه، دو نوازنده جوان ایرانی به همنوازی عود و تنبک پرداختند و ریتمهای عربی و ایرانی را از ساز مشترک میان ایران و کشورهای عربی که البته ریشهای ایرانی (با نام بربط) دارد، اجرا نمودند.
دکتر وحید بن بوعزیز، سخنرانی خود را در دو قسمت ارائه داد. ابتدا درباره رویکرد پسااستعماری و ارتباطی که نویسندگان الجزایری و فرانسوی در سالهای اخیر در تعامل با یکدیگر به کار گرفتهاند، سخن گفت و سپس به رمان “سیمرغ” نوشته رمان نویس الجزایری، محمد دیب که به زبان فرانسوی نگاشته شده، پرداخت.
سخنرانی دکتر رشید کوراد تحت عنوان (الواقع وأزمة الذات) درباره تجربه رمان نویسی طاهر وطار و ارتباط آن با بحران هویت بود و اینکه رمان به عنوان یک گونه جدید ادبی در دنیای مدرن چگونه توانسته است در چالش میان فرم و محتوا کارکردی متفاوت با دیگر گونههای ادبی داشته باشد.
نشست سوم به طور ویژه به رمان معاصر الجزایر اختصاص یافت که با ریاست دکتر گنجیان، دانشیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی و خوشامدگویی ایشان به میهمانان آغاز شد. سخنران اصلی این جلسه خانم دکتر رزان ابراهیم، استاد نقد ادبی دانشگاه پترا در اردن بود. ایشان که سخنرانی خود را با عنوان التجربة الروائیة لواسینی الأعرج ایراد نمود و به بیان ویژگیهای رمان نویسی واسینی الأعرج، رمان نویس بزرگ الجزایری از زبان به کار گرفته شده، شخصیت پردازی، توصیفات، به کار گیری ابزار دیگر هنرها در رمان پرداخت. خلاصهای از این سخنرانی به زبان فارسی توسط سرکار خانم نرگس قندیل زاده، کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی و مترجم آثار ادبی ارائه شد.
پس از آن، نویسندگان مقالات پذیرفته شده در زمینه رمان، به ارائه مقالات خود پرداختند:
خوانش پسااستعماری رمان ثلاثیه الجزائر (الباب الکبیرة، الحریه، النول) اثرمحمد دیب
دکتر كمال باغجری، استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران (پردیس فارابی)
جایگاه ادبیات الجزایر در ادبیات عربی؛ گفتمان رمان معاصر الجزایر
دکتر عثمان بدري، استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه الجزایر۲
رمان پسااستعماری الجزایر و ویژگیهای محتوایی و زبانی آن
خانم طیبه امیریان، دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی همدان
تحلیل سبک شناختی رمان معاصر الجزائر با تکیه بر رمان “ذاکرة الجسد” أحلام مستغانمی
علی عدالتی نسب، دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید چمران اهواز
تحليل عناصر روايی مقاله- داستانهای احمد رضا حوحو در مع حمار الحكيم در سنجش با ساختار مقامهنويسی عرب
دکتر شهره معرفت، پژوهشگر گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدرّس دانشگاه خوارزمی
فرجامین نشست ویژه ادبیات معاصر الجزایر به بزرگداشت واسینی الاعرج، رمان نویس بزرگ الجزایری و برنده جوایز بزرگ ادبی در جشنوارههای عربی اختصاص داشت.
ریاست جلسه با جناب دکتر علی مهدی زیتون، استاد نقد ادبی دانشگاه بیروت بود. ایشان داور رمان أصابع لولیتا برای جایزه بزرگ ادبی لبنان در سال ۲۰۱۲ به واسینی الأعرج بوده است. وی در سخنرانی خود با عنوان إلی واسینی الأعرج به بیان برخی زوایای شخصیت این رمان نویس پرداخت.
پس از وی، خانم دکتر رزان ابراهیم، واسینی شناس اردنی، درباره آخرین اثر واسینی الأعرج با عنوان: آفاق و رؤی نقدیة فی سیرة المنتهی: عشتها کما اشتهتنی به زندگینامه بیپایان واسینی سخن گفت که در ماه جاری (اکتبر ۲۰۱۴) در دارالآداب بیروت به چاپ خواهد رسید. خانم نرگس قندیل زاده نیز با دقت نظرهای ویژه خود سخنرانی ایشان را ترجمه نمود.
سخنران پایانی این نشست، که بهواقع تجربه خود را با مخاطبان به زبانی گرم و صمیمانه ابراز داشت، دکتر واسینی الأعرج بود. از آنجا که محور سخنرانی همان سیرة المنتهی: عشتها کما اشتهتنی بود، وی به بیان خاطراتی از دوران کودکی در ارتباط با فراگیری زبان عربی و حفظ و رشد دادن آن و به ریشههای فرهنگی شخصیت خود پرداخت.
واسینی الأعرج نه چهرهای الجزایری که رماننویسی بزرگ است که جوایز ادبیاش فهرستی قابل ملاحظه دارد و بالطبع افتخاری برای دانشگاه شهید بهشتی است که در شمار تکریمکنندگان این شخصیت جهانی درآید، همچنانکه افتخاری برای اوست که دانشگاه اصیلی در خارج از جغرافیانی جهان عرب او را بزرگ بدارد. واسینی اعرج نگاهی نوستالژیک به دنیای پیرامون خویش دارد و مکانها برای او بسیار معنادارست. بیتردید، این بزرگداشت میتواند زمینهای برای ورود واسینی به منظومه ادبیات فارسی و ورود ادبیات فارسی به شبکه ذهنی و روایی واسینی فراهم آورد.
در پایان، لوح یادبودی از سوی رئیس دانشگاه، جناب دکتر محمد مهدی طهرانچی به دکتر واسینی الأعرج اهدا شد. این همایش با بزرگداشت شرکت کنندگان و تقدیر از دستاندرکاران برپایی آن با ایراد بیانیه خاتمه یافت.
بیانیه همایش ادبیات معاصر الجزایر مهر ماه ۱۳۹۳ / اکتبر ۲۰۱۴/ دانشگاه شهید بهشتی
در این بیانیه پس از تأکید بر ضرورت تقویت مکانت دانش و خرد برای سوق دادن جوامع اسلامی به سوی هوشمندی در مقابل توطئههای استعماری، موارد زیر به تأیید شرکتکنندگان رسید:
۱٫ تشکیل دبیرخانه دائمی همایش ادبیات معاصر عرب در دانشگاه شهید بهشتی
۲٫ اختصاص دادن بخشی در هر کدام از نهادهای فرهنگی از جمله: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بخش دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه، بخش فرهنگی نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در دیگر کشورها، صدا و سیمای جمهوری اسلامی، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن و دیگر نهادهایی که به نوعی در ارتباط دادن میان فرهنگ ایرانی و دیگر فرهنگها فعالیت دارند و ارتباط مستقیم و مداوم این بخشها با دبیرخانه همایش برای برگزاری جلسات کارشناسی و راهبردی در زمینه بهینهسازی ارتباط با کشورهای عربی و اسلامی.
۳٫ تعیین رابطانی در نهادهای ذیربط برای اطلاع رسانی به محافل دانشگاهی برای برنامهریزی دقیق در جهت دعوت اندیشمندان و شخصیتهای برجسته ادبی و فرهنگی جهان عرب.
۴٫ اجرای الگویی مشابه در ارتباط با دیگر حوزههای جغرافیایی برای جهت دادن به فعالیتهای فرهنگی در سطح کلان کشور و در ارتباط با دیگر کشورها.
۵٫ استفاده کامل از تمامی ظرفیتهای دانشگاهی برای بهرهبرداری بهینه از سرمایههای انسانی و مادی کشور
۶٫ تغییر برنامهریزیهای آموزشی دانشگاهی به ویژه در علوم انسانی از واحدهای درسی ناکارآمد به مواد آموزشی کاربردی در زمینه کارآفرینی و ارتباط با جامعه و صنعت.